Wat is het ego nou echt?
Het ego is het beeld dat je van jezelf hebt. Gevormd door je ervaringen, gedachten en conditioneringen. Het voelt alsof er een ‘Ik’ is dat alles aanstuurt, maar bij diepgaand onderzoek blijkt dat dit Ik nergens vast te grijpen is. Dat inzicht kan je bevrijden van het idee dat je alles moet vasthouden of beschermen.
Waar denk je dat jouw Ik zit?
Zeg eens eerlijk: als iemand je vraagt wie je bent, wat zeg je dan?
Waarschijnlijk iets als:
“Mijn naam is…”,
“Ik werk als…”,
“Ik ben de partner van…”
Maar dat zegt eigenlijk vooral iets over rollen, niet over wezen. Bovendien: hoe jij jezelf ziet, is vaak niet hoe anderen jou zien.
Zit het Ik in je lichaam?
Het is een fascinerende vraag:
Waar in het lichaam zit het Ik?
- Zit het in je hoofd?
- In je hart?
- In je uiterlijk?
Als je in de spiegel kijkt: zie je dan jezelf?
En als je kaal wordt, een litteken krijgt of zelfs een arm verliest, ben je dan minder Ik?
Als je hersenen anders gaan functioneren, of je hart kunstmatig blijft kloppen via een pacemaker, waar is dan dat ‘Ik’ gebleven?
Het brein en het ego: een handig, maar misleidend systeem
Je brein creëert een gevoel van ‘Ik’, zodat je jezelf kunt onderscheiden van de ander. Dat is evolutionair handig. Maar het is ook de bron van veel lijden.
We identificeren ons met wat we zien in de spiegel, met onze gedachten, ons verhaal. We gaan situaties in vanuit dat beeld, willen dat beeld beschermen, en reageren op alles wat het in gevaar brengt.
Zó ontstaat het gevoel van afgescheidenheid. En daarmee: oordeel, angst, strijd.
Maar… kun je het Ik echt vinden?
Als je werkelijk gaat kijken, niet oppervlakkig, maar in stilte, met aandacht, dan merk je:
Het Ik is nergens vast te grijpen.
Er is een lichaam, er zijn gedachten, er is gedrag. Maar het Ik als onafhankelijk, stabiel iets is niet aanwijsbaar.
Wat overblijft, is simpelweg bewustzijn. Een aanwezigheid.
Wat levert dat inzicht je op?
Wanneer je beseft dat ‘Ik’ slechts een constructie is, hoef je jezelf niet meer zo vreselijk serieus te nemen. Je hoeft je niet voortdurend te bewijzen of te verdedigen.
En het mooie is:
Als je beeld van jezelf is opgebouwd, kun je het ook herzien.
Je mag veranderen. Je bent nooit vastgelegd.
Dus: wie ben jij, als je stopt met je verhaal over jezelf?
Dat is misschien wel de meest bevrijdende vraag die je jezelf kunt stellen.
Veelgestelde vragen
Is het ego dan slecht?
Nee, het ego is niet de vijand. Het is een handig hulpmiddel om te navigeren in de wereld. Maar als je je er volledig mee identificeert, kan het je beperken.
Hoe kan ik loskomen van mijn ego?
Door bewustzijn te trainen. Meditatie en mindfulness helpen je om waarnemer te worden van je gedachten, in plaats van erin mee te gaan.
Wat bedoel je met ‘Ik is niet te vinden’?
Het boeddhisme nodigt je uit tot zelfonderzoek. Als je gaat kijken wat je precies bent, je lichaam, je gedachten, je gevoelens, ontdek je dat er geen vaststaand ‘ik’ is dat dat alles bezit. Alles is in beweging.
