Doodgaan is het moeilijkste onderwerp om onder ogen te zien, maar het hoort bij leven. Stilte bij het sterven, luisteren, herinneren, zaken regelen, verandert hoe we aanwezig zijn. Bewustzijn van sterfelijkheid maakt dat je nú leeft en keuzes maakt over je nalatenschap: hoe wil je onthouden worden en wat kun je nu doen om die mens te zijn?
Mijn week met de dood dichtbij
We hebben allemaal met de dood te maken, soms dichtbij, soms verder weg. Toch vermijden veel mensen het onderwerp. De afgelopen week zat ik aan het sterfbed van een cliënt die me vroeg te komen. We spraken over leven en sterven. Toen ik vroeg of er nog woorden of wensen waren, kon hij niets meer bedenken. Hij was klaar. We deelden herinneringen; ik zei dat dat zijn nalatenschap is: hoe mensen hem bewaren in hun herinnering, zijn ‘reïncarnatie’ in verhalen en gevoelens.
Toen ik wegging zeiden we alleen nog ‘dag’. De volgende dag zou de arts beginnen met het euthanasietraject.
Op diezelfde dag overleed ook de opa van mijn kinderen. Hij had dementie en een val werd zijn genadeklap. Zo werd de dood in één week twee keer tastbaar en dichtbij.
Waarom ik er regelmatig bij stilsta
Ik ben alleenstaand en moeder; ik wil mijn kinderen zo weinig mogelijk belasten met regelwerk als ik er niet meer ben. Daarom check ik van tijd tot tijd wat ik geregeld heb: testament, wensen rondom zorg en afscheid, praktische zaken. Dat bewust regelen houdt mijn sterfelijkheid levend in mijn bewustzijn en dat is precies waarom ik het wil doen. Het maakt dat ik meer aandacht heb voor het leven hier en nu.
Bewustzijn van sterfelijkheid verandert prioriteiten. Je denkt na over je nalatenschap: hoe wil je herinnerd worden? Welke gewoonten, woorden en daden vormen dat beeld? Net als alles in het leven, relaties, gewoonten, overtuigingen, verandert ook jouw antwoord op die vragen in de loop van de tijd.
Een zachte uitnodiging
Dood is geen finale vijand om te verslaan maar een onderdeel van leven om mee te leren omgaan. Praten, herinneren en praktische zaken regelen maken sterven minder een taboe en meer een natuurlijk deel van levenskunst.
Peter 22-6-2021 Frits 30-6-2021
Veelgestelde vragen
Moet ik écht alles regelen over mijn overlijden?
Nee, niet alles en meteen. Begin klein: een overzicht van belangrijke documenten en wilskundige wensen (als dit belangrijk voor je is), en maak het van tijd tot tijd af. Kleine stappen schelen je dierbaren later veel stress.
Hoe praat ik over de dood zonder het verdrietig of zwaar te maken?
Begin met luisteren: vraag naar herinneringen, eenvoudige wensen of angsten. Deel kleine, concrete dingen (hoe wil je verzorgd worden, wie bel je bij overlijden). Humor en lichte momenten mogen er ook zijn, dat hoort bij het leven.
Is praten over euthanasie hetzelfde als praten over dood?
Niet hetzelfde, maar beide horen bij stervensvragen. Euthanasie is een juridische en ethische keuze, praten erover helpt duidelijkheid en rust te scheppen, voor jezelf en voor anderen.
Helpt reflectie op de dood me werkelijk om beter te leven?
Ja. Bewustzijn van sterfelijkheid helpt prioriteiten scherper te zien en maakt ruimte voor keuzes die echt bij je passen: hoe je wilt leven, wat je wilt nalaten, en hoe je je relaties vandaag vormgeeft.
