Ik hou van… mij
hoor je nooit zingen
Ik hou van mij
wordt nooit gezegd
maar ik hou van mij
ga ik toch zingen
want ik hou van mij, van mij alleen en ik meen het echt
Ik hou van jou
betekent meestal:
schat, hier heb je mijn problemen, los maar op
ik leef in een hel en verwacht van jou de hemel
Je geeft de hel weg, dank je wel zeg,
rot lekker op
Want houden van een ander,
dat heb jij alleen maar nodig
omdat je niet genoeg kan houden van jezelf
Hou van jou joh, maak de ander overbodig,
want ware liefde, geloof me, begint áltijd
bij jezelf
Ware liefde, bestaat dat eigenlijk wel?
Binnen het boeddhisme wordt de term liefde opvallend weinig gebruikt. Wat wij vaak onder liefde verstaan, is eigenlijk een vorm van gehechtheid: ik houd van jou, zolang jij mij geeft wat ik nodig heb.
Dat is geen oordeel, maar een uitnodiging tot inzicht. Want waar begeerte en afhankelijkheid zijn, is ook lijden. Dat betekent niet dat je beter geen liefdesrelatie kunt hebben. Juist binnen een relatie kun je zien hoe vrij of onvrij je werkelijk bent.
In die spiegel van het dagelijks leven word je je bewust van (het gebrek aan) de vier hartkwaliteiten:
- Liefdevolle vriendelijkheid
- Mededogen
- Medevreugde
- Gelijkmoedigheid
En het mooie is: je hebt geen partner nodig om ze te ontwikkelen.
Van kennis naar belichaming
Je kunt alles lezen over deze hartkwaliteiten en hun betekenis (het eerste niveau van wijsheid), maar zolang je er niet mee oefent (het tweede niveau) en ze niet echt belichaamt (het derde niveau), blijft het oppervlakkig.
Wanneer je ze enkel begrijpt vanuit je hoofd, komt het ego subtiel om de hoek kijken en verschuiven de hartkwaliteiten naar hun schaduwkant:
- Liefdevolle vriendelijkheid wordt sentimentaliteit
- Gelijkmoedigheid wordt onverschilligheid
- Mededogen wordt medelijden
- Medevreugde wordt hypocrisie
Meditatie helpt om die lagen van het ego te herkennen. Je ziet waar je nog handelt vanuit ‘ik’ en leert stap voor stap loslaten.
De vier hartkwaliteiten in de praktijk
1. Liefdevolle vriendelijkheid (Metta)
De wens dat alle wezens gelukkig zijn, inclusief jezelf.
Je cultiveert dit via de Metta-meditatie, zodat je hart open blijft zonder te vervallen in sentimentaliteit.
2. Gelijkmoedigheid
De kunst om te blijven in evenwicht, vrij van begeerte en afkeer.
Je ontwikkelt dit door (inzicht)meditatie, waardoor je rust vindt in wat is, zonder onverschillig te worden.
3. Mededogen (compassie)
De oprechte wens om lijden te verlichten.
Deze kwaliteit is al in ieder mens aanwezig en groeit met wijsheid. De Hartchakra meditatie kan helpen dit gevoel te verdiepen, zodat je niet in medelijden verzandt.
4. Medevreugde
Het vermogen om echt blij te zijn met het geluk van een ander.
Ook deze kwaliteit groeit met bewustwording. Hoe meer wijsheid, hoe minder plaats voor schijnvreugde of hypocrisie.
Van weten naar zijn
Ware wijsheid (het derde niveau) vraagt oefening. Dat kan via lichaamsgerichte praktijken zoals yoga en massage, via meditatie, of in coaching. Maar het begint en eindigt bij dagelijkse beoefening: mindfulness. Weet wat je doet, hoe je het doet en waarom je het doet. Zo word je je bewust van de momenten waarop je vanuit je ego handelt en kun je stap voor stap transformeren naar handelen vanuit de vier hartkwaliteiten.
Dat is wat het boeddhisme bedoelt met ware liefde: niet een gevoel dat komt en gaat, maar een staat van zijn.
Veelgestelde vragen
Wat is het verschil tussen mededogen en medelijden?
Mededogen komt voort uit verbinding en kracht; medelijden uit identificatie en zwakte. Mededogen helpt, medelijden put uit.
Hoe weet ik of ik vanuit ego of hart handel?
Wanneer er verwachtingen, angst of afhankelijkheid meespelen, is het ego actief. Handelen vanuit het hart voelt vrij, open en rustig. Zelfs midden in beweging.
